Ga eens op zoek naar de vele verschillende planten in onze gemeente, kruiden die er van nature voorkomen. Je hoeft alleen maar te kijken in de bermen langs de wegen, in de bossen, aan de akkerranden en zelfs tussen de straat- en stoepstenen. Elke plant is interessant; onkruid is maar een verzonnen woord. Als jij je er een beetje in verdiept, dan gaan die Beekse planten nóg meer leven. Zeker nu de herfst zorgt voor een laatste overvloed aan kleuren in de natuur.
door Kees van Kemenade
In het dichtbegroeide talud van de N269 springt één struik met rood-paarse vruchten onmiddellijk naar voren: de wilde kardinaalsmuts. In de vrucht zitten de zaden, waar de kleine zaadetende vogeltjes zo verzot op zijn. De naam dankt deze struik, die wel drie meter hoog kan worden, aan de gelijkenis van die vruchtjes met het hoofddeksel van een kardinaal.
Wat verderop in de herfst zullen ook de ovale bladeren, die aan de rand een beetje gezaagd zijn, verkleuren tot een mooie donkerrode tint. Hoe hij hier is gekomen, weet ik niet. Waarschijnlijk aangeplant, maar het is geen gecultiveerd exemplaar voor in de tuin, maar een echte wilde kardinaalsmuts. Hij kan er ook op een natuurlijk manier zijn gekomen. De zaadetende vogels poepen de onverteerbare delen uit en die kunnen ook een struik laten opbloeien. Het is een sterke struik. Zo eten de konijnen in de winter graag de bast van de kardinaalsmuts. En toch kan hij dat overleven met een aantal kunstgrepen.
Het harde hout werd in een tijd voordat plastic werd geïntroduceerd en nog vroeger, de tijd dat er metalen producten op de markt kwamen, gebruikt voor allerlei fijne gereedschappen. Voor breinaalden bijvoorbeeld en voor spintollen. Zoals elke plant en zeker een bloeiende struik – in de zomer met kleine witten bloempjes – heeft hij ook zijn eigen insecten en zwammen. De kardinaalsmutsstippelmot is helemaal van hem afhankelijk. En de kardinaalsmutsvuurzwam tref je soms aan bij de voet van de struik. Ik zou maar niet van die mutsjes snoepen, want ze zijn giftig. Niet dodelijk, maar je kunt er flink ziek van worden. Het gif werd vroeger ooit gebruikt om hoofdluis te bestrijden. Zaken die je nu koopt in een apotheek, haalde je ooit rechtstreeks uit de natuur.